Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010

Η ενότητα της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων είναι εφικτή. Το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης

του Κώστα Νικολάου

     Η ιστορική αναγκαιότητα μιας πολιτικής συμμαχίας της σοσιαλιστικής, της ανανεωτικής και της ριζοσπαστικής αριστεράς, των οικολόγων και των κινημάτων της πόλης, που να μπορεί να εκπροσωπήσει αποτελεσματικά μια κοινωνική συμμαχία μισθωτών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, ανέργων, σπουδαστών, αυτοαπασχολούμενων, μικρών επιχειρηματιών, εμπόρων, ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι έχουν κοινά συμφέροντα σε αυτήν τη φάση της σημερινής οικονομικής κρίσης και που μόνον αυτή η συμμαχία μπορεί να οδηγήσει σε μια εναλλακτική και κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση, έχει διερευνηθεί σε προηγούμενο κείμενο (βλ. «Συμμαχία για μια κοινωνικά δίκαιη και πράσινη Θεσσαλονίκη», ιστολόγιο Διαλεκτικά, Απρίλιος 2010).
     Ένα πολιτικό εγχείρημα έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2010. Ενεργοί πολίτες και στελέχη της σοσιαλιστικής, της ανανεωτικής και της ριζοσπαστικής αριστεράς, των οικολόγων και των κινημάτων της πόλης συναντήθηκαν με την ευκαιρία των δημοτικών εκλογών, δημιούργησαν μια επιτροπή διαλόγου παρατάξεων και κινήσεων πολιτών για τη ριζική αλλαγή στο Δήμο Θεσσαλονίκης και έπειτα από τρίμηνο διάλογο κατέληξαν σ’ ένα προγραμματικό πλαίσιο με ξεκάθαρο ιδεολογικό και πολιτικό προσανατολισμό, βασισμένο σε τρεις άξονες: α) την κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την οικονομική κρίση, β) το όραμα για μια πόλη με ταυτόχρονη οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία περιβάλλοντος και γ) το νέο μοντέλο δημοκρατικής διακυβέρνησης του Δήμου με ενεργό συμμετοχή των πολιτών.
     Το πολιτικό αυτό εγχείρημα συνάντησης της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων με κατάληξη μια προγραμματική σύγκλιση είναι πρωτοφανές για την Ελλάδα και άρα ιστορικής σημασίας. Συνέβη κυρίως γιατί η ιστορική ανάγκη το ζητούσε και γιατί προέκυψε όχι από συμφωνίες κορυφής, αλλά από τα κάτω.
     Δεν μετασχηματίσθηκε όμως σε μία και ενιαία πολιτική έκφραση του συνόλου της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων. Κι αυτό κυρίως γιατί, άλλοτε κάποιες προσωπικές επιδιώξεις και άλλοτε κάποιες επιμέρους υπαρξιακές ανασφάλειες οδήγησαν στο να κυριαρχήσει το προσωπικό ή το επιμέρους «εγώ» απέναντι στο «εμείς», άσχετα με τη δηλωμένη πολιτική προσέγγιση. Αυτό βέβαια δείχνει τη διείσδυση της αστικής ιδεολογίας του ατομικού καλού, του επιμέρους καλού, του «εγώ» μέσα στους χώρους της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των ενεργών πολιτών και των αντίστοιχων κοινωνικών στρωμάτων επιθυμεί και αγωνίζεται για το συνολικό καλό, για το «εμείς».
     Απέτυχε λοιπόν το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης; Κάθε άλλο. Το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης απέδειξε ότι δεν υπάρχει κανένα ιδεολογικό, πολιτικό και προγραμματικό εμπόδιο για την ενότητα της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων. Το κοινό προγραμματικό πλαίσιο είναι η απόδειξη και αποτελεί ήδη ένα πολύ σημαντικό πολιτικό κεκτημένο.
     Η υπόθεση της πολιτικής ενότητας του συνόλου της ευρύτερης αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων για να επιτευχθεί και να μπορέσει να οδηγήσει στην κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την οικονομική κρίση χρειάζεται να περάσει από τα εύθραυστα χέρια, που βρίσκεται σήμερα στα στιβαρά χέρια των πολιτών και όσων αγωνίζονται «όχι για να ξεχωρίσουν από τον κόσμο, αλλά για να σμίξουνε τον κόσμο».
     Για ιστορικούς λόγους σημειώνεται ότι, το κοινό προγραμματικό πλαίσιο παρουσιάσθηκε δημόσια από συλλογική εκπροσώπηση της επιτροπής διαλόγου παρατάξεων και κινήσεων πολιτών για τη ριζική αλλαγή στο Δήμο Θεσσαλονίκης στις 27 Ιουλίου 2010 και περιλάμβανε δύο κείμενα: α) μια σύνοψη 30 επιλεγμένων θέσεων του κοινού προγράμματος αναφερόμενων στην κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση και στο όραμα για μια πόλη με οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία περιβάλλοντος (αποτέλεσμα επεξεργασίας μιας ομάδας εργασίας με συντονιστή τον Κώστα Νικολάου) και β) μια πρόταση για ένα νέο μοντέλο δημοκρατικής αυτο-διοίκησης (αποτέλεσμα επεξεργασίας μιας ομάδας εργασίας με συντονιστή τον Λάζαρο Αγγέλου). Τα δύο αυτά κείμενα παρουσιάζονται παρακάτω.


Σύνοψη επιλεγμένων θέσεων του Κοινού Προγράμματος

Η επιτροπή που σχημάτισαν παρατάξεις της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στο Δήμο Θεσσαλονίκης καθώς και κινήσεις-πρωτοβουλίες πολιτών, ανταποκρινόμενες στην επιτακτική ανάγκη να «γυρίσει σελίδα η πόλη», κατέληξε ύστερα από διάλογο στη διατύπωση ενός κοινού πλαισίου Προγράμματος, το οποίο συνδυάζει το όραμα για την πόλη με την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης που χτυπάει κατά κύριο λόγο τις πιο αδύναμες και φτωχές ομάδες του πληθυσμού.

Οι παρακάτω εκτιμήσεις - βασικά σημεία συνιστούν μια επιλεγμένη σύνοψη των αρχικών θέσεων του Κοινού Προγράμματος:

Α. Κοινωνικά δίκαιη αντιμετώπιση της κρίσης

1. Οι φετινές δημοτικές εκλογές θα πραγματοποιηθούν με φόντο τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης - προϊόν της άνευ προηγουμένου επιθετικής πολιτικής του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου - αλλά και στο πλαίσιο της διοικητικής αναδιάρθρωσης της χώρας με τον «Καλλικράτη».

2. Βιώνουμε μια πρωτοφανή ιστορικά επίθεση του μικρότερου αλλά και πλουσιότερου ποσοστού της κοινωνίας εναντίον της συντριπτικής πλειονότητας του πληθυσμού, με τα κοινωνικά άδικα μέτρα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα να κάνουν τους μικρομεσαίους – φτωχούς, τους φτωχούς - φτωχότερους και τους πλούσιους - πλουσιότερους

3. Η κοινωνικά δίκαιη αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων της σημερινής οικονομικής κρίσης στη Θεσσαλονίκη, μπορεί να επιτευχθεί από μια κοινωνική συμμαχία μισθωτών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, ανέργων και σπουδαστών, αυτοαπασχολούμενων, μικρών επιχειρηματιών, εμπόρων, ελευθέρων επαγγελματιών, που έχουν κοινά συμφέροντα σε αυτή τη φάση

4. Η κοινωνική αυτή συμμαχία μπορεί να εκπροσωπηθεί αποτελεσματικά – σε επίπεδο δήμου - από μια πολιτική συμμαχία των προοδευτικών παρατάξεων και κινήσεων πολιτών που, με βάση την κρισιμότητα της κατάστασης, είναι περισσότερα αυτά που τους ενώνουν από αυτά που τους χωρίζουν. Αυτή η συμμαχία πρέπει και μπορεί να εργαστεί για μια εναλλακτική και κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση, αλλάζοντας τις προτεραιότητες της πόλης και διεκδικώντας από την κεντρική εξουσία τους πόρους που έχει ανάγκη

5. Κύριο ιδεολογικό στίγμα αυτής της συμμαχίας είναι η αντιπαράθεση με την κυρίαρχη ιδεολογία του ατομικισμού και της κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης των προβλημάτων της πόλης και η ανάδειξη των ιδεών της κοινωνικής αλληλεγγύης, της ενεργού συμμετοχής και του συλλογικού καλού

Β. Το όραμά μας για την πόλη

Αειφορία – Πράσινη οικονομία – Διεθνής ρόλος

6. Το όραμά μας για την πόλη διέπεται από τις αρχές της αειφορίας, δηλαδή, μιας οικονομικής ανάπτυξης με κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία του περιβάλλοντος

7. Βασική μας προτεραιότητα αποτελεί η αναδιάρθρωση της οικονομίας της πόλης και η προώθηση μορφών πράσινης, κοινωνικής-αλληλέγγυας οικονομίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η ανεργία και η περιθωριοποίηση στρωμάτων της πόλης

8. Υπεράσπιση των συλλογικών αγαθών και του συλλογικού συμφέροντος, αλλά και της συμμετοχής και αυτενέργειας των πολιτών

9. Ο σχεδιασμός της υλοποίησης του οράματός μας για την πόλη λαμβάνει υπόψη τις υπάρχουσες συνθήκες και περιλαμβάνει πολιτικές υψηλής ποιότητας και χαμηλού κόστους, καθώς και τη δυνατότητα αξιοποίησης ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων

10. Ανάδειξη των βασικών πλεονεκτημάτων της πόλης: Λιμάνι – ΔΕΘ – Πανεπιστήμια – Ζώνη Καινοτομίας

11. Χωρίς μεγαλοϊδεατισμούς η Θεσσαλονίκη πρέπει να αναπτύξει τις σχέσεις της με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, να δικτυωθεί με τα βαλκανικά αστικά κέντρα και να συμβάλει στη συλλογική αναβάθμιση της περιοχής των Βαλκανίων εντός μιας Ευρώπης ενωμένης και αλληλέγγυας, μιας Ευρώπης των λαών

Αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού, του ενεργειακού και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

12. Προτεραιότητα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ): Πλήρες δίκτυο λεωφορειολωρίδων - Προτεραιότητα ΜΜΜ στις διασταυρώσεις - Τηλεματική - Σιδηροδρομικές συνδέσεις, Τραμ και προαστιακός σιδηρόδρομος – Θαλάσσια αστική και υπεραστική συγκοινωνία

13. Προώθηση δικτύων ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων

14. Εφαρμογή ενιαίου σχεδίου στάθμευσης στο Δήμο Θεσσαλονίκης με έμφαση στη δημιουργία χώρων στάθμευσης περιφερειακά του κέντρου

15. Άμεση εφαρμογή της ορθολογικής χρήσης και εξοικονόμησης ενέργειας παντού και προώθηση κατά προτεραιότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

16. Αστική ανανέωση με πράσινες στέγες και ενεργειακή λειτουργία των κτηρίων, «πρασίνισμα» των δημόσιων και σχολικών κτηρίων

17. Ανάπτυξη καταναλωτικής συνείδησης στους πολίτες, τους μαθητές και τους νέους σε κατεύθυνση ενάντια στον καταναλωτισμό

Προστασία και αύξηση του αστικού και περιαστικού πρασίνου

18. Προστασία, αύξηση και ισομερής χωρική και κοινωνική κατανομή του πρασίνου με δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος πράσινων δημόσιων χώρων και διασύνδεση μεταξύ τους (πράσινες διαδρομές), όπως η μετατροπή του χώρου της ΔΕΘ (μετά τη μεταφορά της) σε πράσινη ζώνη ενοποίησης του δάσους Σέιχ-Σου με το πάρκο παραλίας

19. Προστασία και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους

Διαχείριση απορριμμάτων, υδάτων και οικοσυστημάτων

20. Άξονες απόλυτης προτεραιότητας της πολιτικής για τα στερεά απορρίμματα: Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση, Ενεργειακή αξιοποίηση, Υγειονομική ταφή υπολειμμάτων

21. Σχέδιο και ενιαία διαχείριση της ευρύτερης περιοχής του Θερμαϊκού Κόλπου, προστασία των υδατικών αποθεμάτων και οικοσυστημάτων, αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης και ποιοτικού ελέγχου του πόσιμου νερού. «Δημοτικοποίηση»της ΕΥΑΘ ως μεταβατική λύση στο πλαίσιο μιας εθνικής πολιτικής φυσικών πόρων και διαχείρισής τους από τις τοπικές κοινωνίες.

Προώθηση τουρισμού – έρευνας – πολιτισμού – εκπαίδευσης - πρόνοιας

22. Προώθηση επιστημονικού, ιστορικού, οικολογικού, αθλητικού, επιχειρηματικού τουρισμού όλο το χρόνο.

23. Υποστήριξη μιας επιστημονικής έρευνας προσανατολισμένης στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της Θεσσαλονίκης

24. Υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων - διεκδικήσεων εργαζομένων. Η πολυπολιτισμικότητα απάντηση στο ρατσισμό και τον εθνικισμό

25. Συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στη δημοκρατική μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών θεσμών, ώστε να αντιμετωπιστεί η σχολική διαρροή και το πρόβλημα της εκπαίδευσης των μεταναστών-προσφύγων. Ουσιαστική υποστήριξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ώστε να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των πολιτών στην προστασία του περιβάλλοντος. Εξασφάλιση χώρων για σχολική στέγη και με την παραχώρηση των οικοπέδων που έχει δεσμευμένα η Εκκλησία

26. Υποστήριξη της ελεύθερης χρήσης του Διαδικτύου, πύκνωση των σημείων της πόλης για δωρεάν πρόσβαση

27. Πρόνοια για δημοτικούς και κοινόχρηστους χώρους άθλησης και δραστηριότητας

28. Εφαρμογή προγραμμάτων και δικτύων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και πρόνοιας, με έμφαση στην πρόληψη και την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας

29. Έκδοση «Κάρτας Κοινωνικής Αλληλεγγύης» με δικαιούχους τους: συνταξιούχους του ΟΓΑ, Δικαιούχους του ΕΚΑΣ, Απόρους της Πρόνοιας, τρίτεκνες, πολύτεκνες, μονογονεϊκές οικογένειες και ΑΜΕΑ.

Υπεράσπιση της ιστορικής μνήμης

30. Υπεράσπιση της ιστορικής μνήμης - Προστασία και ανάδειξη της διαχρονικής πολυπολιτισμικής-κοινωνικής ιστορίας της πόλης

Η επεξεργασία των θέσεων του Κοινού Προγράμματος συνεχίζεται και το τελικό Πρόγραμμα θα διαμορφωθεί ύστερα από δημόσια διαβούλευση με τους πολίτες στα δημοτικά διαμερίσματα και τις γειτονιές του Δήμου Θεσσαλονίκης


Πρόταση για ένα νέο μοντέλο δημοκρατικής αυτο-διοίκησης

Στόχος μας είναι οι δημοτικές αποφάσεις να παίρνονται από τους δημότες στους οποίους θα αφορούν.

Βασική λειτουργική αρχή της Συμμαχίας είναι η συνάρθρωση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με αμεσοδημοκρατικές μορφές. Ενδιάμεσος στόχος, η μετάβαση από το ισχύον δημαρχοκεντρικό μοντέλο, «από πάνω προς τα κάτω», σε ένα νέο σημείο ισορροπίας με το αντίρροπό του, «από κάτω προς τα πάνω».

Βασικά λειτουργικά όργανα :

• Η Γενική Συνέλευση της Γειτονιάς, του Διαμερίσματος, του Δήμου, καθώς και

• οι Θεματικές Γ.Σ. για την Οικονομία, το Περιβάλλον, την Κοινωνική Συνοχή – Αλληλεγγύη, τον Πολιτισμό και όποια άλλα θέματα κριθεί σκόπιμο.

Συμμετοχικός Προϋπολογισμός.

Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός είναι μια δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, στην οποία οι κάτοικοι της πόλης αποφασίζουν πώς να διαθέσουν μέρος του δημόσιου προϋπολογισμού, μέσα από συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, όπως τοπικές συνελεύσεις, εργαστήρια, προγραμματικές συσκέψεις κλπ.

Σε πρώτη φάση, θα δοθούν αρμοδιότητες και κίνητρα για δράση στους Δημοτικούς και Διαμερισματικούς Συμβούλους (6 αποκεντρωμένα «μικρά Δημαρχεία»), οι οποίοι σε Γενικές (Λαϊκές) Συνελεύσεις θα διαβουλεύονται με τους πολίτες για τα θέματα που τους αφορούν. Το πόρισμα των διαβουλεύσεων υποβάλλεται στο αντίστοιχο συμβούλιο και λαμβάνεται υπόψη κατά τη λήψη των αποφάσεων.

Αξιοποιείται το Διαδίκτυο τόσο στην ανάδειξη προβλημάτων και την καταγγελία αυθαιρεσιών κατά του δημόσιου συμφέροντος, όσο και στη λήψη τοπικής σημασίας αποφάσεων ή την έκφραση της γνώμης των δημοτών.

Γνώση και συμμετοχή : Η Συμμαχία θέτει την Επιστήμη και η Τεχνολογία στην υπηρεσία των πολιτών, με συνεχή επιμόρφωση σε θέματα και διαδικασίες αυτο-διοίκησης.

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης συνάπτει εξ΄ αρχής συμβάσεις με τα ΑΕΙ της πόλης για :

• Την πραγματοποίηση ερευνών, μελετών και διαδικασιών παρακολούθησης, αξιολόγησης και διαρκούς βελτίωσης των αποτελεσμάτων του Σ.Π.

• Την υποστήριξη των Αυτοδιοικητικών επιχειρήσεων της Κοινωνικής Οικονομίας, ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα και η αποτελεσματική εκπλήρωση των στόχων τους.

Επίσης ο Δ.Θ. διασυνδέεται με επιλεγμένες πόλεις του κόσμου, παρόμοιου μεγέθους, οι οποίες έχουν παρουσιάσει βέλτιστες πρακτικές και αποτελέσματα κατά την εφαρμογή του ΣΠ και είναι πρόθυμες να μεταφέρουν στην πόλη μας τις εμπειρίες τους.

Η Συμμαχία επιδιώκει τη δημιουργία νέων σχέσεων στο Δήμο, ανάμεσα στην Αυτοδιοίκηση, τον Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, τις Κοινωνικές εκπροσωπήσεις, τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα με στόχο :

1. την οικονομική ανάπτυξη με περιβαλλοντική προστασία και κοινωνική δικαιοσύνη-συνοχή-αλληλεγγύη, όπου η Αυτοδιοίκηση έχει καθοριστικό ρόλο,

2. το χτίσιμο μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας, όπου η πολλαπλασιαστική δυναμική της συλλογικότητας μπολιάζεται με την έμπνευση, την ευρηματικότητα και τη δημιουργικότητα της ελεύθερης προσωπικότητας.

1 σχόλιο:

  1. ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΠΟΥ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΥΓΙΕΙΣ ΒΑΣΕΙΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή